Jak zadbać o żyzną glebę

Gleba to wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej. To w niej rosną wszystkie rośliny na ziemi, a od jej paramentów zależy jakość ich wzrostu. W gronie ogrodników często mówi się o żyzności gleby, jej wpływie na rośliny oraz o tym jak sprawić by gleba w ogrodzie była żyzna. Stosując kilka zabiegów można sprawić, że rośliny w naszych ogrodach będą zdrowsze, mocniejsze i będą dawały większe plony.

Spis treści

Ogólna definicja mówi, że żyzność to zdolność zaspokajania potrzeb rosnących w niej roślin. Na żyzność gleby wpływa jej struktura, kwasowość, zawartość pierwiastków chemicznych potrzebnych roślinom, flora bakteryjna, żyjące w niej mikroorganizmy oraz grubość warstwy próchnicznej.

Ze względów rolniczych, biorąc pod uwagę procesy glebotwórcze zachodzące na przestrzeni dziesiątek i setek lat do najlepszych gleb zalicza się czarnoziemy. To gleba ciemnego koloru o grubej warstwie próchnicznej. Najbardziej rozpowszechnione są gleby brunatne, płowe i bielicowe. Najlepsze gleby przeznaczone są na użytki rolne, najsłabsze, jeśli jest możliwość są zalesiane lub przeznaczane na tereny zurbanizowane. Rodzaj gleby jest istotny przy prowadzeniu plantacji wielkoobszarowych oraz w projektowaniu planów zagospodarowania przestrzennego.

Struktura gleby i kwasowość

Obydwa te parametry dość mocno związane są ze sobą. Pożądaną strukturą gleby jest struktura zbudowana z tzw. gruzełek o wielkosci 1-5 mm. Gruzełki to cząstki zlepionych związków mineralnych, np. piasków i organicznych cząstek powstałych z rozkładu materii organicznej. Między nimi powstają wolne przestrzenie, którymi krąży powietrze oraz woda z rozpuszczonymi w niej związkami pokarmowymi dla roślin. Duży wpływ na strukturę gruzełkowatą ma zawartość w niej wapnia oraz kwasowość gleby. Kwasowość gleby powinniśmy utrzymywać na poziomie 5,5-6,5, chyba że na konkretnym terenie rosną rośliny kwasolubne lub lubiące glebę alkaliczną.

Działamy: wystarczy raz na ok. 4 lata zwapnować teren wapnem tlenkowym, nawozowym, kredą pastewna lub dolomitem w zależności od rodzaju gleby. Na glebach lekkich najlepiej zastosować dolomit, kredę lub wapno nawozowe. Na średnio-ciężkich kredę lub wapno nawozowe, a na ciężkich wapno tlenkowe.

Flora bakteryjna, mikroorganizmy i warstwa próchniczna

Flora bakteryjna i mikroorganizmy żyjące w ziemi przetwarzają organiczne części gleby przyczyniając się do tworzenia próchnicy. Niektóre bakterie potrafią zwalczać grzyby – szkodniki roślin. Są i takie, które wiążą wolny azot z powierza i „oddają” go roślinom. Dzięki ich działaniom zwiększane są możliwości sorpcyjne gleby dzięki czemu nawozy rozpuszczone w wodzie pozostają w zasięgu korzeni.

Działamy: glebę możemy wzbogacić stosując kompost, substrat torfowy lub torf odkwaszony. Wszelkiego rodzaju nawozy naturalne oraz organiczne również dostarczają próchnicy oraz ożywiają środowisko mikroorganizmów. Coraz powszechniej stosowane nawozy zielone nie tylko wpływają na przyrost warstwy próchnicznej, ale niektóre rośliny posiadają również właściwości fitosanitarne - oczyszczające glebę ze szkodników. Wszelkiego typu resztki pożniwne, pozostałości z roślin zebranych z ogrodu to również potencjalna próchnica. Takie resztki odkładamy do kompostownika, gdzie powstaje rewelacyjny, naturalny nawóz.

Zarówno odkwaszanie gleby jak i zwiększanie warstwy próchnicznej, to czynności, które najlepiej wykonać jesienią.

Nawożenie nawozami mineralnymi

Nawożenie nawozami mineralnymi przyczynia się znacząco do wzbogacenia gleby w składniki pokarmowe. To na pewno wielka bomba kaloryczna dla roślin, lecz i siła destrukcyjna dla gleby – niszczy strukturę gruzełkowatą, obniża pH gleby. Większość rolników i ogrodników stosuje nawozy mineralne dla zwiększenia plonów. Ważne jednak, aby stosować je z umiarem i w dawkach zalecanych przez producentów. Wtedy uzyskamy zadowalający plon, a struktura gleby nie ulegnie pogorszeniu.